میرزا محمود مستوفی آشتیانی پدر مجموعهداری ایران
نمیتوان به طور قطعی عنوان کرد که فرهنگ مجموعهداری و آغاز به کار اولین مجموعهداران ایران از چه تاریخی شروع شده است، اما اگر بخواهیم زمانی تقریبی برای شروع مجموعهداری حرفهای در ایران بیان کنیم، میتوان گفت اولین مجموعهداری حرفهای در ایران به 170 سال قبل و به زمان میرزامحمود مستوفی آشتیانی میرسد.
و درواقع پایهگذار و اولین مجموعهدار حرفه ای ایران را میرزا محمود مستوفی آشتیانی (۱۲۵۳ ه.ق – ۱۳۱۶ ه.ق)،ملقب به «قَره»، فرزند میرزا شفیع، صاحبدیوان آشتیانی و از خاندان مستوفیان میدانند.
اگرچه بدیهی است در طول تاریخ صدها ایرانی دیگر هم به فرهنگ مجموعهداری علاقهمند بودهاند، اما شاید مثل میرزا محمود مستوفی، این شانس را نداشتهاند که به عنوان اولین مجموعهدار حرفهای و سرشناس ایران شناخته شوند.
پدرش میرزا شفیع، پسر آغاسیبیگ، فرزند آقا محسن و میرزا هادی برادرش،در ابتدا نزد میرزا محمدعلی مایل آشتیانی و میرزا تقی قوام الدوله آشتیانی در دستگاه و دارالانشاء عباس میرزا نایب السلطنه به تحقیقات دفتری پرداخت.
بهزودی دارای منصب و رتبه شد و با محمد شاه قاجار از تبریز به تهران آمد و ملقب به «صاحبدیوان» گردید. شهر تبریز در علاقمند شدن میرزا محمود مستوفی به مجموعه داری نقش مهمی داشته است.
میرزا شفیع در زمان محمد شاه و اوایل سلطنت ناصرالدین شاه از رجال سرشناس دولت بود و در سال ۱۲۷۲ خورشیدی در تهران درگذشت.
میرزا محمود را بهواسطهٔ تیرگی رنگ چهرهاش «قره» مینامیدند که قره به ترکی یعنی سیاه.او مستوفی (وزیر دارایی) و اولین مجموعهدار (کلکسیونر) اشیاء عتیقه (مسکوکات و سنگهای قیمتی) در ایران است.
وی در جمعآوری اشیاء قدیمی حریص بود و هرگاه به عتیقهای دست مییافت میگفت: “جمادی چند دادم جان خریدم – بحمداللَّـه بسی ارزان خریدم”.
منزلش در بافت قدیمی شهر آشتیان،ازنظر معماری و زیباییِ نقوش بهتنهایی یک موزه بهشمار میآمد، اما در حال حاضر آن خانه ویرانهای بیش نیست و فقط سردر آن به جا ماندهاست.
او زمانی که مسئولیت حسابداری مالیات استان خراسان را بر عهده داشت، موزهای از آثار قدیمیاش برپا کرده بود و به همین واسطه او را اولین مجموعهدار تاریخ ایران میدانند.
هماکنون افراد زیادی در گوشه و کنار ایران، راه میرزامحمود را طی میکنند و به نوعی میتوان آنها را به عنوان ریشسفیدان فرهنگ مجموعهداری معاصر به حساب آورد.فریدون فرحبخش، محمدصادق محفوظی، غلامرضا سحاب، محمدجواد جدی، نادر صنعانی، حسن امین، عبدالعلی پژویان، محمد رهگشای و حسین یغمایی را میتوان از جمله نامآورترین مجموعهداران ایران به حساب آورد که مجموعههای کمنظیر آنها به عنوان بخشی جداناپذیر از فرهنگ و تاریخ کهن ایران زمین به حساب میآید.
جدای از این افراد شناخته شده، بسیاری از ایرانیان علاقهمند فرهنگ مجموعه داری نیز وجود دارند که شاید نام و نشانی از آنها نشنیده باشیم، اما بهطور قطع میتوان گفت آثار فعلی فرهنگ مجموعهداری در ایران، مرهون زحمات همه افراد سرشناس یا گمنامی است که تلاش کردهاند یادگارهای ایرانیان را در طول تاریخ زنده نگه دارند.
با عضویت در کانال تلگرام فروشگاه طاهاجون از تخفیف ویژه اعضا و قرعه کشی سالانه بهره مند میشوید.
همینطور از جدیدترین کالاها و مطالب و آخرین قیمتها مطلع میشوید.کافیست روی تصویر زیر کلیک کنید و عضو شوید.
با عضویت در کانال تلگرام فروشگاه طاهاجون از تخفیف ویژه اعضا و قرعه کشی سالانه بهره مند میشوید.
همینطور از جدیدترین کالاها و مطالب و آخرین قیمتها مطلع میشوید.کافیست روی تصویر زیر کلیک کنید و عضو شوید.